SZUKAJ NA STRONACH EUROPE DIRECT LUBLIN
Czym jest Traktat Rzymski?
Traktat Rzymski jest fundamentalnym aktem stanowiącym podstawę prawną istnienia i funkcjonowania Wspólnoty Europejskiej oraz, pośrednio, także Unii Europejskiej. Traktat jest wielostronną umową międzynarodową zawartą między państwami członkowskimi. Traktat Rzymski jest źródłem wspólnotowego prawa pierwotnego, ponadto stanowi swoistego rodzaju “konstytucję WE.
Skąd nazwa “Traktat Rzymski ?
Wyrażenie “Traktat Rzymski odnosi się do podpisanego w Rzymie w 1957 roku Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, pierwotnie nazywanego Traktatem o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej (TEWG). Traktat z Maastricht zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na “Wspólnotę Europejską , jednocześnie zmieniając nazwę Traktatu Rzymskiego. Określenie “Traktaty Rzymskie stosuje się w odniesieniu do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE) oraz Traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (TEWEA).
Jak powstał Traktat Rzymski?
Po podpisaniu 18 kwietnia 1951 roku w Paryżu Traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) sześć państw zachodnioeuropejskich postanowiło skoncentrować się na zacieśnianiu i dalszym rozwijaniu współpracy gospodarczej, a przede wszystkim na wprowadzeniu ułatwień w wymianie handlowej między nimi.
W dniach 1-2 czerwca 1955 r. odbyła się w Messynie konferencja ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS, podczas której podjęto decyzję o powołaniu komitetu ekspertów rządowych, których zadaniem było przygotowanie planów utworzenia wspólnego rynku i wspólnoty energii atomowej. Raport komitetu, któremu przewodniczył belgijski minister spraw zagranicznych Paul Spaak, został przedstawiony 21 kwietnia 1956 roku. Na podstawie Raportu Spaaka odbyły się dalsze negocjacje, w toku których ustalono ostateczne wersje traktatów ustanawiających nowe wspólnoty europejskie.
Traktaty o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej zostały podpisane 25 marca 1957 roku na konferencji w Rzymie przez sześć państw: Francję, Republikę Federalną Niemiec, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg. Traktat o EWG, podobnie jak traktat o utworzeniu trzeciej Wspólnoty: Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, zwanej Euratomem, wszedł w życie 1 stycznia 1958 roku, po ratyfikacji przez państwa-sygnatariuszy za uprzednią zgodą ich parlamentów. Jednocześnie utworzono ponadnarodowe instytucje zarządzające trzema Wspólnotami, określając szczegółowo w Traktatach ich kompetencje, stosunki między nimi a państwami-sygnatariuszami oraz zobowiązania państw członkowskich, także w zakresie ich wkładu do wspólnego budżetu Wspólnot.
Z czego składa się Traktat?
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską jest obszernym aktem prawnym. Jego wersja skonsolidowana, uwzględniająca zmiany wprowadzone Traktatem z Nicei, obejmuje wstęp, 314 artykułów ujętych w sześciu częściach podzielonych na tytuły, rozdziały i sekcje. Część pierwszą stanowią zasady ogólne Wspólnoty Europejskiej. Część druga dotyczy obywatelstwa Unii. W części trzeciej, która składa się z 21 tytułów, omówione zostały polityki Unii Europejskiej. Część czwarta ustanawia reguły stowarzyszenia krajów i terytoriów zamorskich. Część piąta obejmuje sposób funkcjonowania UE, jej instytucje oraz procedury tworzenia prawa wspólnotowego. Ostatnia część zawiera postanowienia ogólne i końcowe. Traktatowi towarzyszą 2 załączniki oraz 25 protokołów stanowiących jego integralną część.
Jakie są najważniejsze postanowienia Traktatu?
Zgodnie z Traktatem, zadaniem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej było, poprzez ustanowienie wspólnego rynku i stopniowe zbliżanie polityki gospodarczej państw członkowskich, popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej, stałego i zrównoważonego wzrostu, zwiększonej stabilności, przyspieszonego podwyższania poziomu życia oraz zacieśniania związków między państwami członkowskimi. Integracja w ramach EWG miała być realizowana w dwóch etapach: unii celnej i wspólnego rynku. Podstawą Wspólnoty była unia celna, która rozciągała się na całą wymianę towarową i obejmowała zakaz ceł przywozowych i wywozowych oraz wszelkich opłat o skutku równoważnym między państwami członkowskimi, jak również przyjęcie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami trzecimi. Określono harmonogram realizacji unii celnej, obowiązującej w pełni od 1 lipca 1987 roku. Natomiast, w odniesieniu do wspólnego rynku, wyznaczono cel bez wskazania harmonogramu i metod jego osiągnięcia, co powodowało wieloletnie trudności w jego realizacji. Według Traktatu wspólny rynek obejmował także rolnictwo i handel produktami rolnymi.
W Traktacie przyjęto od razu wprowadzenie wspólnej polityki handlowej, rolnej oraz transportowej. Opracowano też wspólne reguły ochrony konkurencji, przeciwdziałania dumpingowi oraz stosowania ograniczonej pomocy państwa w sferze działalności gospodarczej.
Postanowienia Traktatu Rzymskiego w tym zakresie obejmowały m.in.:
Szczególne znaczenie w polityce społecznej oraz dla rynków pracy państw członkowskich miało postanowienie o zapewnieniu swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty po upływie okresu przejściowego, co także w obecnej UE jest elementem kanonu czterech fundamentalnych swobód. Swoboda ta dotyczyła zniesienia wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy.
Traktat stopniowo znosił ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli państw członkowskich na terytorium Wspólnoty. Proces stopniowego znoszenia ograniczeń przedsiębiorczości obejmował również ograniczenia w tworzeniu agencji, oddziałów lub filii. Postanowienia w sprawie stopniowego znoszenia barier dotyczyły także swobodnego świadczenia usług we wszystkich państwach członkowskich Wspólnoty przez obywateli któregokolwiek państwa członkowskiego, zwłaszcza w zakresie działalności o charakterze przemysłowym i handlowym, działalności rzemieślniczej oraz wykonywania wolnych zawodów.
Postanowienia Traktatu obejmowały stosowanie procedur umożliwiających koordynowanie polityki gospodarczej państw członkowskich i przeciwdziałanie nierównowadze w ich bilansach płatniczych oraz zbliżanie ich ustawodawstwa w stopniu koniecznym do funkcjonowania wspólnego rynku i innych dziedzin polityki Wspólnot Europejskich. Traktat postanowił o utworzeniu Europejskiego Funduszu Społecznego w celu poprawy możliwości zatrudnienia pracowników oraz przyczyniania się do podnoszenia ich poziomu życia. Postanowił też o stworzeniu Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla ułatwienia ekspansji gospodarczej Wspólnoty. Przewidywał możliwość stowarzyszania innych krajów i terytoriów zamorskich ze Wspólnotą w celu zwiększenia wymiany handlowej i wspólnych starań na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego.
Traktat zobowiązywał państwa członkowskie m.in. do podejmowania wszelkich właściwych środków w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatu lub z działań instytucji Wspólnoty. W zakresie stosowania postanowień Traktatu została zakazana wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, mogła przyjmować, na wniosek Komisji i po konsultacji ze Zgromadzeniem, wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji.
.
ŹRÓDŁA
