SZUKAJ NA STRONACH EUROPE DIRECT LUBLIN
Komisja Europejska zaproponowała 20 maja 2008 r. dalszą modernizację, uproszczenie i usprawnienie wspólnej polityki rolnej oraz usunięcie pozostałych ograniczeń nałożonych na rolników, aby pomóc im reagować na rosnący popyt na żywność.
Tzw. ocena funkcjonowania WPR doprowadzi do dalszego przełamania powiązania płatności bezpośrednich z wielkością produkcji, umożliwiając tym samym rolnikom kierowanie się w największym zakresie sygnałami rynkowymi. Wśród szeregu środków proponuje się m.in. zniesienie odłogowania gruntów i stopniowe zwiększanie kwot mlecznych do czasu ich zniesienia w 2015 r. oraz zmniejszenie interwencji na rynku. Zmiany te uwolnią rolników od niepotrzebnych ograniczeń i pozwolą im zmaksymalizować swój potencjał produkcyjny. Komisja proponuje również zwiększenie modulacji, mechanizmu polegającego na ograniczaniu płatności bezpośrednich dla rolników i przenoszeniu środków do budżetu przeznaczonego na rozwój obszarów wiejskich. Pozwoli to europejskiemu sektorowi rolniczemu lepiej reagować na nowe wyzwania i możliwości, w tym zmiany klimatu, konieczność lepszego zarządzania zasobami wodnymi i ochronę różnorodności biologicznej.
Oddzielenie płatności bezpośrednich od wielkości produkcji, stopniowe odchodzenie od kwot mlecznych oraz zniesienie obowiązku odłogowania nieuprawianej ziemi - to najważniejsze propozycje zmian wspólnej polityki rolnej. Mają one pomóc rolnikom osiągnąć jak największą produkcję i zapewnić znaczną elastyczność wobec zmian na rynku. O szczegółach mówił w Warszawie Jerzy Plewa - zastępca Dyrektora Generalnego DG ds. Rolnictwa.
Rosnący popyt na żywność, zmiany klimatu i coraz poważniejsza konkurencja międzynarodowa stanowią dla europejskiego rolnictwa nie lada wyzwanie. By im sprostać, Komisja Europejska przedstawiła dziś kolejne propozycje modernizacji wspólnej polityki rolnej, które wchodzą w zakres oceny funkcjonowania tego obszaru polityki. Mają one pomóc rolnikom osiągnąć jak największą produkcję i zapewnić znaczną elastyczność wobec zmian na rynku.
Zdaniem Mariann Fischer Boel, komisarz ds. rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, dzięki ocenie funkcjonowanie wspólnej polityki rolnej rolnikom łatwiej będzie sobie radzić z rosnącym popytem. Szybciej też będą mogli reagować na sytuację na rynku. Jak podkreśliła komisarz: Celem oceny jest również uproszczenie, usprawnienie i zmodernizowanie wspólnej polityki rolnej oraz zapewnienie rolnikom narzędzi do radzenia sobie z nowymi wyzwaniami, takimi jak zmiany klimatu.
Gdy komisarz ds. rolnictwa Mariann Fischer Boel prezentowała w Brukseli najważniejsze założenia zmian we wspólnej polityce rolnej, w Warszawie mówił o tym Jerzy Plewa - zastępca Dyrektora Generalnego w DG Rolnictwa.
Dyrektor Plewa przekonywał, że jedna z najważniejszych zmian dotyczy oddzielenia wysokości płatności bezpośrednich od wielkości produkcji. Te zmiany zaczęły się już w 2005 roku - przypomniał Plewa. Jeszcze wcześniej, bo już w 1999 roku ustalono, że więcej pieniędzy będzie się przeznaczać na rozwój terenów wiejskich. W UE funkcjonuje 14,5 miliona rolników, jednak nakłady na rolnictwo maleją, w stosunku do PKB krajów UE. Jak tłumaczył - zmniejszają się też i to znacznie subsydia eksportowe.
Jeśli chodzi o dopłaty bezpośrednie, to mimo oddzielenia ich od produkcji, pozostawiono możliwość stosowania tzw. dopłat sektorowych, np. do skrobi ziemniaczanej, ryżu, orzechów, itp. Te sektorowe dopłaty też będą stopniowo eliminowane - zapowiedział Plewa, z wyjątkiem dopłat dla rolników w rejonach górskich, którzy hodują np. owce. Nie będzie natomiast dopłat dla roślin sektora energetycznego - mają one zniknąć od 1 stycznia 2009 roku.
Reforma zakłada, że do 10 proc. wartości dopłat bezpośrednich, państwa członkowskie będą mogły rozdzielać według własnych potrzeb, na przykład na wsparcie systemu ubezpieczeń rolniczych. Jednym z ważniejszych elementów reformy jest stopniowe znoszenie kwot mlecznych, które znikną od 1 kwietnia 2015 roku.
SPIS NAJWAŻNIEJSZYCH PROPOZYCJI KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Zniesienie odłogowania
Zniesienie wymogu odłogowania 10 proc. gruntów ma pozwolić rolnikom prowadzącym uprawy na osiąganie najlepszych możliwych wyników produkcji.
Stopniowe wycofywanie kwot mlecznych
Kwoty mleczne będą stopniowo wycofywane do kwietnia 2015. Aby zapewnić „miękkie lądowanie”, Komisja proponuje zwiększać kwoty roczne o jeden procent w okresie między 2009–2010 a 2013–2014.
Oddzielenie płatności bezpośrednich od wielkości produkcji
W ramach reformy wspólnej polityki rolnej zniesiono zależność między pomocą bezpośrednią dla rolników a wielkością produkcji (tzw. decoupling). Niektóre z państw członkowskie zdecydowały jednak o utrzymaniu tej zależności w odniesieniu do części płatności. Obecnie Komisja proponuje zlikwidować te płatności i przenieść je do systemu płatności jednolitej. Wyjątek stanowiłyby tylko premie z tytułu krów mamek, kóz i owiec – w ich przypadku państwa członkowskie będą mogły utrzymać obecne poziomy wsparcia związanego z wielkością produkcji.
Odchodzenie od płatności opartych na wielkościach historycznych
W niektórych państwach członkowskich rolnicy otrzymują pomoc ustalaną na podstawie wielkości pomocy otrzymanej przez nich w danym okresie referencyjnym. W innych, płatności ustalane są dla regionu w przeliczeniu na hektar. Ponieważ z biegiem czasu coraz trudniej jest uzasadnić utrzymywanie modelu opartego na wielkościach historycznych, Komisja proponuje możliwość przejścia na bardziej ujednolicony system płatności.
Przedłużenie okresu stosowania systemu jednolitej płatności obszarowej
Dziesięć spośród dwunastu nowych członków UE stosuje uproszczony system jednolitej płatności obszarowej. Ma on wygasnąć w 2010. Komisja proponuje przedłużyć okres jego stosowania do 2013.
Zasada współzależności
Pomoc dla rolników związana jest z przestrzeganiem norm dotyczących ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt i jakości żywności. Rolnikom, którzy ich nie przestrzegają, grożą cięcia otrzymywanego wsparcia. Tzw. zasada współzależności zostanie uproszczona poprzez rezygnację z norm, które nie są istotne z punktu widzenia odpowiedzialności rolników lub nie wiążą się z nią. Dodane za to zostaną nowe wymogi w celu zachowania korzyści, jakie wynikały dla środowiska z odłogowania gruntów, oraz w celu poprawy zarządzania zasobami wodnymi.
Wsparcie dla sektorów zmagających się ze szczególnymi problemami
Obecnie państwa członkowskie mogą zarezerwować dla danego sektora 10% krajowych pułapów budżetowych przewidzianych na płatności bezpośrednie, przeznaczając je na środki na środowisko lub działania poprawiające jakość produktów w tym sektorze i usprawniające ich wprowadzanie do obrotu. Komisja pragnie uelastycznić to narzędzie. Zgodnie z propozycją środków nie trzeba by już wykorzystywać w ramach tego samego sektora, lecz można by je przeznaczyć na pomoc rolnikom produkującym mleko, wołowinę, mięso kozie czy baranie w regionach o niekorzystnych warunkach gospodarowania albo na wsparcie środków zarządzania ryzykiem, takich jak programy ubezpieczeń od klęsk żywiołowych i fundusze wspólnego inwestowania na wypadek chorób zwierząt. Mechanizm ten mogłyby zastosować również kraje objęte systemem jednolitej płatności obszarowej.
Przeniesienie środków z płatności bezpośrednich na rozwój obszarów wiejskich
Płatności wszystkich rolników, którzy otrzymują pomoc bezpośrednią w wysokości powyżej 5 000 euro, są obecnie obniżane o 5%, a uzyskane w ten sposób środki – przekazywane do budżetu na rozwój obszarów wiejskich. Komisja proponuje podnieść ten odsetek do 2012 do 13%. Dalsze zmniejszenie płatności dotyczyłoby większych gospodarstw (w przypadku gospodarstw otrzymujących ponad 100 000, 200 000 i 300 000 euro rocznie dodatkowa redukcja wynosiłaby odpowiednio 3%, 6% i 9%). Państwa członkowskie mogłyby wykorzystać uzyskane w ten sposób środki na wzmocnienie programów w zakresie zmian klimatycznych, energii odnawialnej, zarządzania zasobami wodnymi i różnorodności biologicznej.
Mechanizmy interwencji
Zasady zaopatrywania rynku nie powinny ograniczać zdolności rolników do reagowania na sygnały rynkowe. Komisja proponuje znieść interwencje w odniesieniu do pszenicy twardej (durum), ryżu i wieprzowiny. W przypadku zbóż paszowych interwencja zostanie ustalona na poziomie zerowym. Pszenica zwyczajna, masło i odtłuszczone mleko w proszku zostaną objęte zasadami przetargowymi.
Ograniczenia płatności
Państwa członkowskie powinny stosować płatność minimalną w wysokości 250 euro na gospodarstwo albo minimalną powierzchnię 1 hektara lub stosować oba te rozwiązania.
Inne środki
Szereg mniejszych programów wsparcia zostanie wyodrębnionych i przeniesionych do systemu płatności jednolitej. W przypadku konopi, suszu paszowego, roślin wysokobiałkowych i orzechów odbędzie się to od razu. W odniesieniu do ryżu, ziemniaków skrobiowych i długiego włókna lnianego ustanowiony zostanie okres przejściowy. Komisja proponuje także zniesienie premii z tytułu uprawy roślin energetycznych.
ŹRÓDŁA
http://www.ukie.gov.pl/WWW/news.nsf/0/4939DC253DD35A88C1257450004CB07E?Open
http://ec.europa.eu/polska/news/080520_plewa_pl.htm
