SZUKAJ NA STRONACH EUROPE DIRECT LUBLIN
Wprowadzenie idei europejskiego filaru praw socjalnych w życie jest naszym wspólnym obowiązkiem.
Większość narzędzi potrzebnych do realizacji tego celu znajduje się w rękach państw członkowskich, partnerów społecznych oraz społeczeństwa obywatelskiego, ale instytucje Unii Europejskiej, a zwłaszcza Komisja Europejska, mogą posłużyć pomocą, ustanawiając ramy działań i wyznaczając ich kierunek. Poza wnioskiem dotyczącym europejskiego filaru praw socjalnych Komisja przedstawia dzisiaj szereg inicjatyw ustawodawczych i nieustawodawczych dotyczących równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, informacji dla pracowników, dostępu do ochrony socjalnej i czasu pracy.
Prace prowadzone pod kierownictwem wiceprzewodniczącego Valdisa Dombrovskisa i pierwszego wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa obejmują w szczególności wniosek dotyczący poprawy warunków dla aktywnych zawodowo rodziców i opiekunów, tak aby mogli pogodzić oni życie rodzinne z karierą zawodową.
Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział: Żyjemy w XXI. wieku i nasze podejście do życia i pracy, względem kobiet i mężczyzn, powinno być na miarę tych czasów. Nasze córki i nasi synowie nie powinni być zmuszeni do naśladowania modelu społecznego swoich dziadków. Nie istnieje jeden słuszny model równowagi. Chodzi o możliwość wyboru i nadszedł najwyższy czas, aby dać wszystkim osobom aktywnym zawodowo możliwość decydowania, jak organizować będą swoje życie, wychowywać dzieci, realizować karierę zawodową, opiekować się starszymi członkami swojej rodziny i prowadzić własne życie.
Marianne Thyssen, komisarz do spraw zatrudnienia, spraw społecznych, umiejętności i mobilności pracowników, stwierdziła: Zwiększenie liczby kobiet pracujących to nie tylko kwestia sprawiedliwości, ale również okazja do odniesienia trojakiej korzyści. Jest to dobre dla rodziców i opiekunów aktywnych zawodowo, bowiem zyskają oni lepszą równowagę między życiem prywatnym i zawodowym; jest to korzystne dla przedsiębiorstw, które będą mogły przyciągać utalentowanych pracowników i wykorzystywać ich umiejętności oraz stanowi wymierną korzyść dla państw członkowskich, które co roku tracą 370 mld EUR z powodu utrzymujących się różnic w poziomie zatrudnienia między kobietami i mężczyznami.
Godzenie życia zawodowego z rodzinnym to wyzwanie, przed jakim codziennie stają i kobiety i mężczyźni w całej Europie, powiedziała Vĕra Jourová, unijna komisarz ds. sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci. Naszym obowiązkiem jest stworzenie odpowiednich ram, tak aby mogli oni dokonywać odpowiednich dla siebie wyborów. Nasz nowy wniosek ma na celu wzmocnienie praw i poprawę warunków dla aktywnych zawodowo rodziców i opiekunów, tak aby mogli pogodzić oni życie zawodowe z obowiązkami rodzinnymi. Zwiększy on elastyczność i zapewni lepszą ochronę rodzicom i opiekunom, niezależnie od tego, czy chcą oni poświęcić się wychowaniu dzieci, skorzystać z elastycznych zasad pracy czy też wrócić do pracy.
We wniosku dotyczącym równowagi między życiem zawodowym a prywatnym określono szereg nowych lub bardziej optymalnych norm dotyczących urlopu rodzicielskiego, ojcowskiego i opiekuńczego. Jednym z proponowanych rozwiązań jest urlop w wysokości co najmniej 10 dni roboczych, jaki ojcowie mogą wziąć w dniach poprzedzających lub następujących po narodzinach dziecka. We wniosku przewidziano także, że obecnie istniejące prawo do czterech miesięcy urlopu rodzicielskiego może być wykorzystane do 12 roku życia dziecka, co stanowi zmianę względem obecnej, niewiążącej wytycznej 8 lat. Urlop rodzicielski staje się także indywidualnym prawem przysługującym każdemu z rodziców, bez możliwości przeniesienia tych czterech miesięcy na drugiego rodzica. Ma to stanowić silną zachętę dla mężczyzn do korzystania z tego prawa. Po raz pierwszy przewiduje się wprowadzenie urlopu dla opiekuna w wysokości 5 dni rocznie, który można wykorzystać na wypadek choroby bliskiego krewnego. Wszystkie te rozwiązania w zakresie urlopów ze względów rodzinnych będą kompensowane co najmniej na poziomie świadczenia z tytułu choroby. We wniosku przewidziano także, że rodzice i opiekunowie dzieci do 12 roku życia mogą występować o elastyczne warunki pracy, takie jak zmniejszone lub elastyczne godziny pracy, lub o elastyczność w miejscu pracy. Uwzględniono w nim potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, a także zapewniono, aby problematyka nie odbijała się na nich w sposób nieproporcjonalny.
Proponowane rozwiązania mają w szczególności zapewnić mężczyznom większe możliwości korzystania z urlopu rodzicielskiego i udziału w opiece nad dziećmi. Korzyści z tego rozwiązania czerpać będą dzieci i pozwoli ono także zwiększyć udział kobiet w rynku pracy, co z kolei wpłynie na zmniejszenie różnicy w poziomie zatrudnienia kobiet i mężczyzn. W 2015 r. wskaźnik ten wynosił 11,6%, a w przypadku rodzin z małym dziećmi poniżej 6-tego roku życia, osiągał nawet poziom 30%. Jest to jedna z przyczyn zróżnicowania wynagrodzenia (11,6%) i emerytur (40%) ze względu na płeć. Państwa członkowskie mogą powierzyć wdrożenie przedmiotowej dyrektywy partnerom społecznym, o ile zagwarantowane zostanie osiągnięcie przewidzianych w dyrektywie celów.
Oprócz wspomnianego wniosku ustawodawczego Komisja ogłosiła dziś rozpoczęcie dwóch konsultacji z partnerami społecznymi, podkreślając w ten sposób znaczenie, jakie mają oni dla realizacji europejskiego filaru praw socjalnych, i uwzględniając rolę, jaką przewidziano dla nich w Traktatach. Pierwsza z konsultacji dotyczy modernizacji przepisów dotyczących umów o pracę. Dyrektywa w sprawie pisemnego oświadczenia (91/533/EWG) daje pracownikom rozpoczynającym nową pracę prawo do otrzymania na piśmie ustaleń dotyczących najważniejszych aspektów stosunku pracy. Prawo to ma nadal zasadnicze znaczenie, ale być może należy dostosować je w świetle nowych realiów i praktyk stosowanych na rynku pracy, tak aby zapewnić sprawiedliwe warunki pracy także na zmieniającym się rynku pracy. W związku z tym Komisja pragnie otworzyć debatę na temat minimalnych zabezpieczeń, jakie powinny obowiązywać względem każdego pracownika, w tym pracowników w niestandardowych formach zatrudnienia. Komisja zamierza zaproponować przegląd tej dyrektywy do końca roku.
Komisja rozpoczyna również konsultacje z partnerami społecznymi na temat dostępu do ochrony socjalnej, aby zdefiniować ewentualne nowe zasady w tym obszarze. Prawa i obowiązki związane z ochroną socjalną, jakie zostały opracowane na przestrzeni czasu, obowiązywały głównie pracowników zatrudnionych na standardowych umowach, natomiast nie są one wystarczające, jeśli chodzi o osoby samozatrudnione i w niestandardowych formach zatrudnienia. Funkcjonujące dzisiaj bardziej elastyczne rozwiązania dotyczące metod pracy zapewniają nowe możliwości zatrudnienia, szczególnie dla osób młodych, ale mogą również prowadzić do niepewności zatrudnienia i nierówności. Komisja chce zlikwidować te braki i zbadać, w jaki sposób można zapewnić, by każdy pracujący miał dostęp do ochrony socjalnej i służb zatrudnienia, stosownie do opłacanych przez siebie składek.
Ponadto Komisja podjęła się dziś wyjaśnienia dyrektywy dotyczącej czasu pracy, przedstawiając wytyczne dotyczące interpretacji rożnych aspektów tej dyrektywy zgodnie z rosnącym zbiorem orzecznictwa. Pozwoli to państwom członkowskim na odpowiednie wdrażanie dorobku prawnego i unikanie dalszych naruszeń.
Kontekst
Realizacja zasad i praw określonych w ramach europejskiego filaru praw socjalnych stanowi wspólną odpowiedzialność instytucji UE, państw członkowskich, partnerów społecznych i innych zainteresowanych stron. Komisja Europejska pomoże w opracowaniu ram prawnych oraz pokieruje działaniami, które będą służyć wdrożeniu koncepcji filaru, przy pełnym poszanowaniu kompetencji państw członkowskich oraz uwzględnieniu różnorodnych warunków panujących w państwach członkowskich, a także obecnych i przyszłych realiów.
Przedstawione dziś inicjatywy ilustrują zarówno sedno problemów, jakimi trzeba się zająć, jak i sposoby ich rozwiązania, które opracowano, opierając się na założeniach filaru. W przypadku kilku zasad i praw przewidzianych w ramach filaru konieczne będą dalsze inicjatywy ustawodawcze, aby zapewnić ich skuteczność. Dobrym przykładem jest tu wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. W razie potrzeby zaktualizowane lub uzupełnione zostaną istniejące przepisy prawa UE lub też zapewni się lepsze ich wykonywanie, czego wyrazem jest np. wyjaśnienie dyrektywy dotyczącej czasu pracy. W każdym przypadku Komisja będzie prowadzić szerokie konsultacje i dążyć do włączenia do procesu wszystkich zainteresowanych stron – partnerzy społeczni odegrać mogą szczególną rolę w tym procesie, jak pokazują dwie nowe konsultacje.
Wszystkie przyjęte dziś inicjatywy są częścią programu prac Komisji na 2017 r. Dalsze inicjatywy na szczeblu UE mogą być omawiane w kontekście rocznego programu prac Komisji.
Więcej informacji:
NOTATKA PRASOWA: Realizacja europejskiego filaru praw socjalnych – pytania i odpowiedzi
Wiceprzewodniczący Frans Timmermans na Facebooku i Twitterze
Wiceprzewodniczący Valdis Dombrovskis na Facebookui Twitterze
Marianne Thyssen na Facebooku i Twitterze, #SocialRights
Vera Jourovà na Twitterze
Kontakty z mediami:
