SZUKAJ NA STRONACH EUROPE DIRECT LUBLIN
Komisja uzasadniła swoje poważne zastrzeżenia dotyczące planowanej reformy sądownictwa w Polsce w zaleceniu w sprawie praworządności skierowanym do polskich władz. W jej ocenie rzeczona reforma prowadzi do zwiększenia systemowego zagrożenia praworządności w Polsce, zidentyfikowanego w trakcie odnośnej procedury wszczętej przez Komisję w styczniu 2016 r.
Komisja wzywa władze polskie do rozwiązania wskazanych problemów wterminie jednego miesiąca. Wszczególności Komisja wzywa władze polskie, aby nie podejmowały żadnych kroków mających na celu przeniesienie lub wymuszenie przejścia wstan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego. Wprzypadku przyjęcia takich środków Komisja gotowa jest natychmiast wszcząćprocedurę przewidzianą wart.7 ust.1.[1]– wystosować formalne ostrzeżenie, które UE może wydać większością czterech piątych państw członkowskich reprezentowanych wRadzie Ministrów.
Komisja zdecydowała się również wszcząć przeciwko Polscepostępowanie wsprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiegowzwiązku znaruszeniami prawa Unii. Kolegium komisarzy prześle wezwanie do usunięcia uchybienia natychmiast po tym, jak ustawa – Prawo oustroju sądów powszechnych zostanie opublikowana.
Jednocześnie Komisja ponownie potwierdza, że jest gotowa podjąć konstruktywny dialog zpolskim rządem.
PrzewodniczącyJean-Claude Junckerpowiedział: „Komisja będzie zdecydowanie bronić zasady praworządności we wszystkich państwach członkowskich, jest ona bowiem jedną zpodstawowych zasad, na jakich opiera się Unia Europejska.Niezależne sądownictwo jest niezbędnym warunkiem wstępnym członkostwa wUnii.Unia nie może zatem zaakceptować systemu, który pozwala na arbitralne usuwanie sędziów ze stanowisk.Niezależne sądy są podstawą zaufania pomiędzy państwami członkowskimi isystemami sądowymi.Jeśli rząd polski będzie nadal podejmować działania podważające niezależność sądów ipraworządność wPolsce, będziemy zmuszeni uruchomić art.7”.
Pierwszy wiceprzewodniczącyFransTimmermanspowiedział: „Nasze zalecenia skierowane do władz polskich są jasne.Najwyższy czas, by przywrócić niezależność Trybunału Konstytucyjnego oraz wycofać przepisy reformujące sądownictwo bądź dostosować je do Konstytucji RP oraz europejskich standardów wzakresie niezależności sądownictwa.Gdy dochodzi do naruszenia prawa Unii, Polskie sądy, podobnie jak sądy innych państw członkowskich, mają za zadanie zapewnić skuteczny środek ochrony prawnej. Wtakiej sytuacji działają one wcharakterze ››sędziów Unii‹‹ imuszą stosować się do wymogu niezależności sądów iniezawisłości sędziów zgodnie zTraktatem oraz Kartą praw podstawowych UE. Chcemy rozwiązać te problemy wspólnie iwkonstruktywny sposób.Komisja pozostaje otwarta na dialog zpolskimi władzami izzadowoleniem przyjmie wszelkie kroki mające na celu zmianę przywołanych przepisów zgodnie zwystosowanymi przez Komisję zaleceniami”.
1. Zalecenie wsprawie praworządności
Przyjęte dziś zalecenie wsprawie praworządności stanowi uzupełnienie dwóch wcześniejszych takich zaleceń, przyjętych wdniu 27 lipca i21 grudnia 2016r., idotyczy braku niezależnej izgodnej zprawem kontroli zgodności przepisów zkonstytucją wPolsce. Na chwilę obecną władze polskie nadal nie podjęły działań zmierzających do usunięcia zastrzeżeń Komisji przedstawionych wpierwszych dwóch zaleceniach. Co więcej, podjęły kolejne działania, które pogłębiają obawy co do niezależności sądownictwa iznacząco zwiększają systemowe zagrożenie dla praworządności wPolsce.
Przesłane dziś Polsce zalecenie wsprawie praworządności dotyczyczterech nowych aktów prawnychprzyjętych właśnie przez polski parlament, które to akty mogą zdaniem Komisji zwiększyć systemowe zagrożenie dla praworządności: ustawy oSądzie Najwyższym, ustawy oKrajowej Radzie Sądownictwa (24 lipca Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zapowiedział zawetowanie tych ustaw), ustawy – Prawo oustroju sądów powszechnych (podpisanej 25 lipca przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ioczekującej na publikację iwejście wżycie), jak również ustawy oKrajowej Szkole Sądownictwa (opublikowanej iobowiązującej od13 lipca). Wymienione ustawy – wswojej obecnej postaci – doprowadzą do strukturalnego osłabienia niezależności sądów iniezawisłości sędziów wPolsce oraz będą miały natychmiastowy iznaczny negatywny wpływ na niezależne funkcjonowanie całego sądownictwa.
W szczególności przeniesienie wstan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego poważnie nasili systemowe zagrożenie dla praworządności. Komisja wzywa zatem władze polskie, aby nie podejmowały żadnych kroków mających na celu przeniesienie lub wymuszenie przejścia wstan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego. Wprzeciwnym przypadku Komisja gotowa jest uruchomić wtrybie natychmiastowym mechanizm opisany wart.7 ust.1Traktatu oUnii Europejskiej.
Komisja wzywa polski rząd do rozwiązania problemów wyszczególnionych wjej zaleceniu wterminiejednego miesiącai do poinformowania jej opodjętych wtym celu krokach.
2. Postępowanie wsprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego na podstawie prawa Unii
Kolegium komisarzy podjęło dziś decyzję oprzygotowaniu się do wszczęcia postępowania wsprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wzwiązku zmożliwym naruszeniem prawa Unii. Wodniesieniu do ustawy –Prawo oustroju sądów powszechnychkolegium komisarzy jest przygotowane, aby wysłaćwezwanie do usunięcia uchybienia, gdy tylko ta ustawa zostanie opublikowana. Główne zastrzeżenie prawne Komisji wodniesieniu do tej ustawy dotyczy dyskryminacji ze względu na płeć zpowodu wprowadzenia odmiennego wieku wcześniejszego przejścia na emeryturę dla kobiet (60 lat) imężczyzn (65 lat) sprawujących urząd sędziowski. Jest to sprzeczne zart.157 Traktatu ofunkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz dyrektywą 2006/54 wsprawie równości płci wdziedzinie zatrudnienia ipracy. Wwezwaniu do usunięcia uchybienia Komisja przedstawi również zastrzeżenie wzwiązku zuprawnieniem Ministra Sprawiedliwości do weryfikacji iprzedłużania kadencji prezesów sądów isędziów, jak również do odwoływania ipowoływania prezesów sądów, które to uprawnienie podważy niezależność polskich sądów (zob. art.19 ust.1 Traktatu oUnii Europejskiej (UE) wzwiązku zart.47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej).
Kolejne kroki
W zaleceniu Komisja wzywa polski rząd do zajęcia się wskazanymi problemami wterminie jednego miesiąca od otrzymania zalecenia i do poinformowania jej opodjętych wtym celu krokach. Komisja jest gotowa kontynuować konstruktywny dialog zpolskim rządem. Wodniesieniu do postępowania wsprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego Komisja prześle wezwanie do usunięcia uchybienia, jak tylko zostanie opublikowana ustawa – Prawo oustroju sądów powszechnych.
Kontekst
Praworządność jest jedną ze wspólnych wartości, na których opiera się Unia Europejska. Jest ona zapisana wart.2 Traktatu oUnii Europejskiej. Komisja Europejska wraz zParlamentem Europejskim iRadą odpowiada, zgodnie zTraktatami, za gwarantowanie przestrzegania praworządności jako podstawowej wartości Unii izapewnienie poszanowania prawa, wartości izasad UE. Wydarzenia wPolsce skłoniły Komisję Europejską do podjęcia wstyczniu 2016r. dialogu zpolskim rządem zgodnie zramami UE na rzecz praworządności. Procedura dotycząca ram praworządności – wprowadzona przez Komisję wdniu 11 marca 2014r. – obejmuje trzy etapy (zob. rys. wzałączniku I). Cały proces opiera się na stałym dialogu Komisji zdanym państwem członkowskim. Ojego wynikach Komisja na bieżąco idokładnie informuje Parlament Europejski iRadę.
Parlament Europejski wielokrotnie zgadzał się zzastrzeżeniami Komisji, między innymi wswoich dwóch rezolucjach zdnia13 kwietniaoraz14 września2016r. Wdniu 16 maja 2017r. Komisja poinformowała Radę do Spraw Ogólnych osytuacji wPolsce. Ogromna większość państw członkowskich poparła rolę idziałania Komisji wtym zakresie iwezwała polski rząd do podjęcia dialogu zKomisją.
Głębokie zaniepokojenie reformami polskiego systemu sądownictwa wyraziły różne podmioty iinstytucje na szczeblu europejskim imiędzynarodowym: przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości wcałej Europie, wtym Sieć Prezesów Sądów Najwyższych Unii Europejskiej oraz europejska sieć rad sądownictwa, Komisja Wenecka, Komisarz Praw Człowieka Rady Europy, Komitet Praw Człowieka ONZ, atakże liczne organizacje społeczeństwa obywatelskiego, takie jak Amnesty International iSieć Współpracy na rzecz Praw Człowieka iDemokracji.
Dodatkowe informacje:
[1]Art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej przewiduje, że Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez państwo członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2 Traktatu (zob. załącznik II). Komisja może uruchomić ten proces na podstawie uzasadnionego wniosku.
Załącznik I - Ramy UE na rzecz praworządności
Załącznik II - Art. 7 Traktatu oUnii Europejskiej
1.Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji Europejskiej, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, októrych mowa wartykule 2. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może skierować do niego zalecenia.
Rada regularnie bada, czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne.
2.Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji Europejskiej i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag, poważne istałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie wartości, októrych mowa wartykule 2.
3.Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować ozawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie zprawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego wRadzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla praw iobowiązków osób fizycznych iprawnych.
Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy Traktatów, pozostają wkażdym przypadku wiążące dla tego Państwa.
4.Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować ozmianie lub uchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, wprzypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia.
5.Zasady głosowania, które do celów niniejszego artykułu stosuje się do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej iRady, określone są wartykule 354 Traktatu ofunkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Kontakty z mediami:
Zapytania od obywateli: SerwisEurope Direct– tel. [ 00 800 67 89 10 11] lube-mail
