Chcesz dowiedzieć się więcej na temat Unii Europejskiej
i zaangażować się w dyskusję dotyczącą jej przyszłości?

Komisja Europejska podejmuje dziś kolejne kroki, które pozwolą ograniczyć terrorystom i przestępcom pole działania, pozbawiając ich możliwości planowania, finansowania i dokonywania przestępstw.

Sześć miesięcy po wprowadzeniu pakietu środków antyterrorystycznych z października 2017 r. Komisja proponuje środki mające na celu: poprawę bezpieczeństwa dokumentów tożsamości i ograniczenie fałszowania dokumentów; zapewnienie organom ścigania i organom sądowym dostępu do elektronicznych materiałów dowodowych i informacji finansowych; dalsze ograniczenie terrorystom dostępu do prekursorów materiałów wybuchowych; oraz zaostrzenie kontroli przywozu i wywozu broni palnej. Komisja złożyła dziś również sprawozdanie z postępów w realizacji priorytetowych inicjatyw, które przygotują grunt dla rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa.

Pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans oświadczył: Bezpieczeństwo od samego początku jest głównym priorytetem tej Komisji. Nieustająco wspieramy starania państw członkowskich na rzecz lepszej ochrony naszych obywateli i ich swobód. Dzisiaj zaś intensyfikujemy działania, by pozbawić przestępców i terrorystów narzędzi i zasobów, które umożliwiają im dokonywanie przestępstw – w ten sposób realizujemy zobowiązanie do stworzenia Unii, która chroni.
Komisarz do spraw migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: Podjęliśmy dzisiaj działania, aby ograniczyć stosowanie prekursorów materiałów wybuchowych i broni palnej, poprawić bezpieczeństwo dowodów tożsamości oraz wprowadzić środki, dzięki którym organy ścigania będą miały lepszy dostęp do informacji potrzebnych do zwalczania przestępczości i terroryzmu. Nowy system bezpieczeństwa powstaje na bazie podstawowych środków bezpieczeństwa, lecz opiera się również na skuteczniejszym zarządzaniu granicami oraz sprawniejszej współpracy organów ścigania i organów sądowych. W ten sposób jesteśmy coraz bliżej stworzenia rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa.

Komisarz ds. unii bezpieczeństwa, Julian King dodał: Dając organom ścigania dostęp do najistotniejszych informacji finansowych, eliminujemy kolejną lukę prawną wykorzystywaną przez terrorystów i uderzamy w ich czułe miejsce – finanse. Ułatwiając zaś gromadzenie elektronicznych materiałów dowodowych, zaostrzając kontrole broni palnej i prekursorów materiałów wybuchowych oraz zwiększając bezpieczeństwo dowodów tożsamości, jeszcze bardziej ograniczamy terrorystom przestrzeń działania.

Lepsza ochrona obywateli Europy to wspólny najwyższy priorytet uzgodniony we wspólnej deklaracji dotyczącej priorytetów ustawodawczych UE na lata 2018–2019. Zestaw przedstawionych dzisiaj środków, które zostały również ujęte we wspólnej deklaracji, usprawni trwające już na poziomie UE starania na rzecz poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego oraz usunięcia zidentyfikowanych luk prawnych. Zaproponowane dziś akty prawne powinny zostać przyjęte przez obydwu współprawodawców w trybie pilnym w celu dalszego zwiększenia bezpieczeństwa obywateli UE.

Poprawa bezpieczeństwa dowodów tożsamości w ramach walki z fałszowaniem dokumentów

Komisja proponuje zwiększenie bezpieczeństwa dowodów tożsamości obywateli UE oraz dokumentów pobytu wydanych członkom ich rodzin niebędącym obywatelami UE. Szacuje się, że 80 mln Europejczyków posiada obecnie dowody tożsamości nienadające się do odczytu komputerowego i niezawierające identyfikatorów biometrycznych – należy zatem zwalczać stosowanie sfałszowanych dokumentów, które terroryści i przestępcy mogą wykorzystywać do przedostawania się do UE z innych państw. W tym celu przewiduje się:

• Wprowadzenie wspólnych norm bezpieczeństwa w całej UE zgodnie z minimalnymi normami bezpieczeństwa określonymi przez ICAO;
• Wprowadzenie obowiązku stosowania danych biometrycznych w państwach wydających dowody tożsamości: dowody tożsamości obywateli UE (w wieku powyżej 12 lat) i dokumenty pobytu członków ich rodzin niebędących obywatelami UE będą zawierały dane biometryczne, tj. odciski palców i wizerunki twarzy zapisane na mikroprocesorach znajdujących się w dokumentach. Oprócz tego wprowadzone zostaną lepsze zabezpieczenia, jeśli chodzi o dostęp do danych biometrycznych;
• Przeprowadzenie ambitnego procesu stopniowego wycofywania dokumentów: nowe przepisy przewidują stosunkowo szybkie, lecz stopniowe wycofywanie niezgodnych z wymogami dokumentów po upłynięciu okresu ich ważności lub najpóźniej w ciągu pięciu lat, a słabiej zabezpieczonych (tj. nienadających się do odczytu komputerowego) – w ciągu dwóch lat.

Proponowane rozporządzenie nie wprowadza obowiązkowych dowodów tożsamości w UE, lecz zapewnia modernizację zabezpieczeń już istniejących dokumentów, przy czym wygląd krajowych dowodów tożsamości pozostaje całkowicie w gestii poszczególnych państw członkowskich. Wprowadzając te bardziej rygorystyczne normy zastosowano podobne podejście jak w przypadku zastosowanych na poziomie UE zabezpieczeń paszportów.

Walka z finansowaniem terroryzmu

Aby dać organom ścigania dostęp do informacji finansowych koniecznych do prowadzenia postępowań dotyczących poważnych przestępstw (w tym informacji o rachunkach bankowych i analiz finansowych), Komisja proponuje nową dyrektywę, która przewiduje:

• Bezpośredni dostęp do informacji o rachunkach bankowych: organy ścigania i biura ds. odzyskiwania mienia będą miały – w indywidualnych przypadkach – bezpośredni dostęp do informacji o rachunkach bankowych znajdujących się w krajowych scentralizowanych rejestrach, co umożliwi tym organom identyfikację banków, w których mają rachunki podejrzane osoby. Dzięki ochronie danych osobowych funkcjonariusze organów ścigania otrzymają dostęp jedynie do ograniczonego zakresu informacji na temat tożsamości posiadacza rachunku bankowego i tylko w określonych przypadkach poważnej przestępczości lub terroryzmu.
• Lepsza współpraca: Dyrektywa zapewnia lepszą współpracę między krajowymi organami ścigania i krajowymi jednostkami analityki finansowej (FIU), a także między państwami członkowskimi. Między innymi organy ścigania będą miały możliwość zwracania się do FIU o udzielenie informacji finansowych – w tym danych dotyczących transakcji finansowych – a FIU będą mogły uzyskiwać informacje na temat ścigania przestępstw od właściwych organów krajowych.

Zaostrzenie przepisów dotyczących prekursorów materiałów wybuchowych oraz przywozu i wywozu broni palnej

Materiały wybuchowe wytwarzane domowym sposobem były w ostatnich latach wykorzystywane przez terrorystów w wielu atakach w Europie. Aby usunąć tę lukę w systemie bezpieczeństwa, Komisja proponuje zaostrzenie obecnych przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu i stosowania prekursorów materiałów wybuchowych. W tym celu przewiduje się:

• Zakaz stosowania kolejnych substancji chemicznych: Komisja zaproponowała umieszczenie kolejnych substancji chemicznych w wykazie zakazanych substancji, które mogą być wykorzystywane do produkcji materiałów wybuchowych wytwarzanych domowym sposobem. Ponieważ substancje te można nabywać zarówno w sklepach tradycyjnych, jak i w internetowych sklepach i platformach handlowych, nowe przepisy będą mieć również pełne zastosowanie do sprzedaży online;
• Likwidację obecnych systemów rejestracji: Nowe przepisy zakładają wycofanie obecnie stosowanych przez niektóre państwa członkowskie systemów rejestracji. Systemy te, uznane za słabe pod względem bezpieczeństwa, umożliwiają obywatelom rejestrowanie zakupów niektórych substancji objętych ograniczeniami za zwykłym okazaniem dowodu tożsamości;
• Ostrożne wydawanie pozwoleń i kontrola bezpieczeństwa: państwa członkowskie mogą wprowadzać systemy wydawania pozwoleń na zakup ograniczonej liczby substancji objętych ograniczeniami, które mogą być wykorzystywane do legalnych celów. Przed wydaniem obywatelowi pozwolenia na taki zakup każde państwo członkowskie będzie musiało zweryfikować zasadność wniosku i przeprowadzić staranną kontrolę bezpieczeństwa, w tym kontrolę uprzedniej karalności;
• Szybszą i skuteczniejszą wymianę informacji: Nowe rozporządzenie nakłada na podmioty gospodarcze obowiązek zgłaszania podejrzanych transakcji właściwym organom w ciągu 24 godzin. Nowe środki przewidują również intensywniejszą wymianę informacji między przedsiębiorstwami, także internetowymi, oraz zwiększanie świadomości podmiotów w całym łańcuchu dostaw.

Przemyt broni palnej nadal stanowi poważny problem dla bezpieczeństwa w Europie. Dlatego też Komisja aktualizuje unijne przepisy dotyczące wywozu i przywozu broni palnej do użytku cywilnego. Nowe przepisy przewidują:

• Udoskonalenie procedur kontroli: Państwa członkowskie powinny przeprowadzać systematyczne kontrole przeszłości wszystkich osób ubiegających się o zezwolenie na wywóz, korzystając w szczególności z europejskiego systemu przekazywania informacji z rejestrów karnych (ECRIS) w celu sprawdzenia, czy dana osoba była wcześniej karana, oraz wglądu w system wymiany informacji w zakresie kontroli wywozu broni konwencjonalnej (COARM), który zawiera powiadomienia o odmowach wydania zezwolenia na wywóz;
• Sprawniejszą wymianę informacji: Państwa członkowskie powinny bardziej systematycznie i w lepszy sposób wykorzystywać informacje, np. regularnie wprowadzać je do systemu COARM, i prowadzić jedną krajową bazę danych dotyczących wydanych zezwoleń i przypadków odmowy. Ponadto do 1 lipca każdego roku powinny również przedstawiać Komisji szczegółowe statystyki dotyczące przywozu i wywozu broni palnej.

Komisja zaprezentowała dziś także nowe narzędzia do transgranicznego gromadzenia elektronicznych materiałów dowodowych w ramach procesów karnych (zob. komunikat prasowy).

Kontekst

Bezpieczeństwo to priorytet polityczny obecnej Komisji od początku jej kadencji – począwszy od wytycznych politycznych przewodniczącego Junckera z lipca 2014 r. aż po ostatnie orędzie o stanie Unii z 13 września 2017 r. 
W dniu 14 grudnia 2017 r. przewodniczący Parlamentu Europejskiego, rotacyjna prezydencja Rady i przewodniczący Komisji Europejskiej podpisali wspólną deklarację w sprawie priorytetów legislacyjnych UE na lata 2018–2019, w której podkreślono zasadnicze znaczenie lepszej ochrony bezpieczeństwa obywateli poprzez umieszczenie go w centrum unijnych prac legislacyjnych. Priorytetowo potraktowano inicjatywy mające na celu zapewnienie organom państw członkowskich dostępu do informacji o tym, kto przekracza wspólną zewnętrzną granicę UE, a także stworzenie interoperacyjnych unijnych systemów informacyjnych w zakresie bezpieczeństwa, zarządzania granicami i zarządzania migracjami oraz wzmocnienie instrumentów zwalczania terroryzmu i przeciwdziałania praniu pieniędzy. 
Europejska agenda bezpieczeństwa stanowi punkt odniesienia dla działań Komisji w tej dziedzinie. Określono w niej główne działania mające zapewnić skuteczne reagowanie UE na terroryzm i zagrożenia dla bezpieczeństwa, w tym zwalczanie radykalizacji, zwiększanie bezpieczeństwa cybernetycznego, odcięcie finansowania terroryzmu oraz poprawę wymiany informacji. Od momentu przyjęcia agendy poczyniono znaczne postępy w jej realizacji, tym samym przygotowując grunt pod rzeczywistą i skuteczną unię bezpieczeństwa. Postępy te są przedstawiane w regularnie publikowanych sprawozdaniach Komisji dotyczących unii bezpieczeństwa.

Dodatkowe informacje

Często zadawane pytania – Pozbawianie terrorystów środków do działania
Zestawienie informacji – Unia bezpieczeństwa – Europa, która chroni 
Zestawienie informacji – Unia bezpieczeństwa – Pozbawianie terrorystów środków do działania
Sprawozdanie – Trzynaste sprawozdanie z postępu prac nad stworzeniem rzeczywistej i skutecznej unii bezpieczeństwa
Dyrektywa w sprawie wykorzystywania informacji finansowych i innych do celów zapobiegania pewnym przestępstwom oraz dokonywania zatrzymań, prowadzenia dochodzeń w ich sprawie i ich ścigania 
Rozporządzenie w sprawie poprawy bezpieczeństwa dowodów tożsamości obywateli UE i dokumentów pobytu wydawanych obywatelom UE i członkom ich rodzin

• Ocena skutków towarzysząca wnioskowi w sprawie poprawy bezpieczeństwa dowodów tożsamości obywateli UE i dokumentów pobytu wydawanych obywatelom UE i członkom ich rodzin

Rozporządzenie w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych

• Załączniki do wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie wprowadzania do obrotu i używania prekursorów materiałów wybuchowych

Zalecenie Komisji w sprawie natychmiastowych środków w celu poprawy bezpieczeństwa wywozu, przywozu i tranzytu broni palnej, jej części i istotnych komponentów oraz amunicji
Unia bezpieczeństwa: Komisja przedstawia nowe przepisy unijne dotyczące dostępu do elektronicznych materiałów dowodowych 

Zestawienie informacji – Unia bezpieczeństwa – Ułatwienie dostępu do elektronicznych materiałów dowodowych

ARCHIWUM
EUROPE DIRECT
LUBLIN

PROSZĘ WYBRAĆ ROK