SZUKAJ NA STRONACH EUROPE DIRECT LUBLIN


logo


Chcesz dowiedzieć się więcej na temat Unii Europejskiej
i zaangażować się w dyskusję dotyczącą jej przyszłości?


26.11.2019 Priorytety nowej KE a Polska.
Co zrobi Ursula von der Leyen?

Polski zespół Team Europe sformułował spis rekomendacji dla nowej Komisji Europejskiej w stosunku do Polski. Ta interesująca lektura ma znaleźć się niebawem na biurku nowej szefowej KE. Onet jako pierwszy poznał tekst tego dokumentu. Czy Ursula von der Leyen weźmie pod uwagę rekomendacje polskiego zespołu?

  • Team Europe to sieć zespołów eksperckich, które działają obecnie w 11 państwach członkowskich Unii Europejskiej. Sieć powołana została przez Komisję Europejską
  • Do zespołu należą m.in. prof. Jan Barcz, członek rady programowej Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana, prof. Zbigniew Czachór, stały doradca sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych czy prof. Lena Kolarska-Bobińska (PO), była minister nauki i szkolnictwa wyższego
  • W dokumencie, który ma dzisiaj zostać opublikowany znajduje się szereg wskazówek dotyczących polityk, jakie powinna prowadzić Komisja Europejska względem rządu polskiego
  • Wśród zagadnień, o których piszą autorzy są wszystkie kluczowe i kontrowersyjne obszary, takie jak praworządność, polityka rolna czy ochrona klimatu

Jak zaznaczono, punktem wyjścia dokumentu są "priorytety przedstawione w »Programie dla Europy« Przewodniczącej  Komisji Europejskiej ,  Ursuli von der Leyen  na nadchodzącą kadencję", a także "wydarzenia 2019 r." - wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz wyborów parlamentarnych w Polsce.

Autorzy wskazują również na uruchomienie wobec Polski - po raz pierwszy w historii UE - procedury art. 7 TSUE w związku z kontrowersyjnymi zmianami w polskim sądownictwie. "W stosunku do Polski wszczętych zostało również szereg postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, z których dwa zakończyły się wyrokami Trybunału, wskazującymi na naruszenie praworządności" - przypomniano w dokumencie.

"Trzecim istotnym punktem odniesienia dla sformułowania konkluzji i rekomendacji jest kształt i treść dyskursu prowadzonego przez instytucje unijne i liderów unijnych z państwami członkowskimi i ich społeczeństwami" - czytamy w publikacji "Priorytety nowej Komisji Europejskiej a interesy Polski".

Autorzy dokumenty wyszczególnili cztery wnioski:

  1. Kluczowe jest potwierdzenie, że Komisja jest konsekwentna i skuteczna w realizacji wspólnotowych celów, zwłaszcza, że nie odstąpi od obrony wspólnych europejskich wartości.
  2. Komisja Europejska musi wzmocnić działania na rzecz edukacji obywatelskiej, dialogu obywatelskiego oraz na rzecz włączania obywateli w sprawy unijne.
  3. Głównym adresatem działań edukacyjnych musi być młode pokolenie.
  4. Należy wzmocnić działania i zwiększyć środki kierowane bezpośrednio do samorządów. Samorząd terytorialny cieszy się w Polsce zaufaniem społecznym i dotąd dobrze wydawał pieniądze unijne. Wie też, jak najlepiej dotrzeć do mieszkańców. Natomiast – jak wspominano – jednym z głównym kierunków działania PiS będzie polityczne podporządkowanie samorządu terytorialnego.

Ochrona klimatu. Polska musi natychmiast przedstawić plan odejścia od węgla

Według Team Europe, Komisja Europejska pod wodzą von der Leyen powinna domagać się od Polski przedstawienia planu redukcji udziału węgla  w produkcji energii jeszcze do końca 2019 r. Dodatkowo KE powinna oczekiwać "bardziej ambitnego planu NECP [National Energy and Climate Plan] na lata 2021–2030, zwłaszcza w zakresie wzrostu udziału OZE oraz poprawy efektywności energetycznej (chłodzenie i ogrzewanie budynków)".

Autorzy podkreślają jednak, że "Polsce trzeba zaoferować udział w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, proporcjonalny do stopnia krajowych wyzwań dekarbonizacyjnych".

Społeczna gospodarka rynkowa w UE. Jeśli Polska poniesie duże koszty dostosowania się do regulacji UE - trzeba to uwzględnić w unijnym budżecie

"Polska powinna aktywnie zabiegać o równowagę pomiędzy aspektami socjalnymi i aspektami mającymi na względzie zachowanie konkurencyjności gospodarki europejskiej" - zaznaczają autorzy dokumentu.

Podkreślono przy tym, że jeśli Polska będzie ponosić wysokie koszty dostosowania do regulacji rynku wewnętrznego UE i regulacji dotyczących ochrony środowiska, powinno być to uwzględnione przy planowaniu przyszłego budżetu ogólnego UE.

"Polska już teraz powinna wypracować odpowiednie narzędzia analityczne, pozwalające na wspieranie jej stanowisk w odniesieniu do spodziewanych regulacji rynku wewnętrznego", by zapewnić sobie "istotny wpływ na proces podejmowania decyzji w UE" - zaznaczono.

Polityka społeczna. W polityce PiS brak programu zwalczania przemocy wobec kobiet, przyjmowanie rozwiązań prawnych bez konsultacji społecznych

"W programie Ursuli von der Leyen stosunkowo słabo artykułowane są – niezmiernie istotne z polskiej perspektywy – działania na rzecz polityki wobec ludzi starszych oraz ludzi z niepełnosprawnościami, niewielkie są również odniesienia do promocji polityki demograficznej" - zauważają członkowie polskiego zespołu Team Europe.

Jednocześnie zwracają uwagę, że wielu "istotnych kwestii" brakuje również w programie PiS. Wskazano przy tym m.in. na brak programu zwalczania przemocy wobec kobiet czy potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na kwestię leczenia oraz negocjowania refundacji leków w przypadku chorób rzadkich.

"W świetle programu Ursuli von der Leyen zwłaszcza te dziedziny będą wymagać szczególnego wsparcia ze strony Komisji Europejskiej" - konkludują autorzy dokumentu.

Podkreślają też niebezpieczństwo związane z praworządnością - "PiS często wprowadza na forum Sejmu projekty ustaw dotyczących polityki społecznej za pomocą inicjatywy poselskiej, co pozwala ominąć konsultacje w ramach Rady Dialogu Społecznego i na etapie ministerialnym".

Jak zaznaczono, konflikt z instytucjami unijnymi w sprawie praworządności może skutkować obcięciem funduszy, które "są ważnym elementem rozwoju wielu inicjatyw i programów"

Rolnictwo. PiS nie zgodzi się na obciążenie rolników kosztami klimatycznymi

Jak zaznaczają eksperci z Team Europe, polski rząd będzie przekonywał, że nakładanie na rolników zbyt ambitnych i skomplikowanych wymogów powiązanych z polityką klimatyczną i środowiskową będzie miało negatywny wpływ na osiągnięcie zakładanych rezultatów wspólnej polityki rolnej UE (WPR).

"Proponowane przez polski rząd rozwiązanie, to uznanie dobrowolności działań prośrodowiskowych podejmowanych w ramach WPR przez państwa członkowskie" - podpowiadają autorzy dokumentu. Wskazują też, że polski rząd będzie przeciwny przekazywaniu środków I oraz II filaru WPR na cele klimatyczne. Może jednak zgodzić się na utworzenie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, jeśli "nie będzie to oznaczać ograniczenia środków finansowych na II filar WPR, ani nie wstrzyma negocjacji na rzecz wyrównania dopłat bezpośrednich".

Strefa euro. PiS się nie zgodzi - trzeba edukować

PiS sprzeciwia się  wejściu Polski do strefy euro . "Stąd też – na obecnym etapie – Komisja Europejska powinna koncentrować się na eksponowaniu nowych rozwiązań reformy UGiW, które mają pozytywne znaczenie dla wszystkich państw członkowskich i na ich wprowadzaniu (instrument polityki stabilizowania koniunktury, unia bankowa)" - podkreślają autorzy. "Powinna bardziej niż poprzednio wspierać działania edukacyjne, dotyczące znaczenia wspólnej waluty (gospodarczego i politycznego), doświadczeń państw, które do strefy euro ostatnio przystąpiły lub przystępują oraz znaczenia wspólnej waluty dla przedsiębiorcy i obywatela Unii" - zaznaczono.

Negocjacje budżetowe. Podkreślać interes Polski

Autorzy dokumentu radzą, by Komisja Europejska podkreślała, że "terminowe osiągnięcie kompromisowego kształtu i wielkości MFF [Multiannual Financial Framework - perspektywa finansowa UE] leży również we własnym interesie Polski: opóźnienia, zwłaszcza gdyby miały być większe niż przy poprzednim MFF, będą szkodliwe dla beneficjentów końcowych. Brak całościowego kompromisu będzie natomiast zdecydowanie niekorzystny dla państw, które są biorcami netto z budżetu ogólnego UE".

"W działalności informacyjnej na terytorium Polski warto eksponować plusy projektu MFF 2021–2027 (Polska nadal zdecydowanie największym beneficjentem polityki spójności, w WPR większe wsparcie dla małych gospodarstw i wyrównanie wielkości bezpośredniego wsparcia dochodów w stosunku do średniej UE)" - czytamy w dokumencie.

Era cyfrowa w UE. Na co stawiać?

Autorzy dokumentu rekomendują, by KE stawiała m.in. na "rozwój instrumentów umożliwiających finansowanie badań wdrożeniowych i prac rozwojowych w obszarze tzw. emerging technologies, szczególnie w zakresie komputerów kwantowych i kryptografii kwantowej". Wskazano też na konieczność "zapełnienia luki w kompetencjach cyfrowych, w szczególności na rzecz zmiany kwalifikacji osób 45+".

Kolejną rekomendacją jest "wsparcie dla prac z dziedziny nauk społecznych i humanistycznych w zakresie niwelowania negatywnych skutków postępu technologicznego, w szczególności rozwoju sztucznej inteligencji".

Praworządność, populizm i migracje

Odnosząc się do planów Ursuli von der Leyenwprowadzenia nowego mechanizmu monitorowania stanu praworządności w państwach członkowskich, autorzy stwierdzają, że choć jest potrzebny, to będzie miał "bardzo ograniczone" oddziaływanie na państwa systemowo łamiące praworządność.

"Węzłowe znaczenie w ocenie stanu praworządności w takich państwach powinny mieć opinie międzynarodowych organizacji (grup eksperckich), NGO’s oraz niezależnych organizacji prawników" - wskazano. Zaznaczono, że konkretne znaczenie może mieć "projekt powiązania świadczeń z budżetu unijnego z przestrzeganiem praworządności".

"Należy przy tym mieć na uwadze, aby zamrożenie świadczeń nie zostało wykorzystane do retoryki antyunijnej (raczej nie odbieranie świadczeń, a ich przekierowanie do beneficjentów, z pominięciem struktur państwowych)" - radzą eksperci.

Autorzy dokumentu krytycznie odnieśli się do rządów PiS, stwierdzając, że pogłębiły istniejące podziały w społeczeństwie. "Jak zwykle w przypadku rządów populistycznych, sięgnięto skutecznie do ksenofobii i nacjonalizmu (migranci, LGBT, nastawienie do kobiet, narastające zagrożenie dla mniejszości Romów), ożywił się antysemityzm" - czytamy w dokumencie.

"Konieczny jest ścisły monitoring sytuacji społecznej, przestrzegania zasad pluralizmu mediów i demokracji parlamentarnej oraz praworządności, a także wzmożona aktywność pozarządowa na poziomie lokalnym" - radzą eksperci z Team Europe.

Wskazali też, że nie należy spodziewać się elastyczności PiS w stosunku do relokacji uchodźców. "Być może pewnym środkiem zachęcającym do zmiany takiego stanowiska byłaby perspektywa modyfikacji sposobu działania strefy Schengen w przypadku powstania programów integracyjnych, obejmujących jedynie niektóre państwa" - czytamy w rekomendacjach dla Komisji Europejskiej.

Sprawy międzynarodowe. Brexit dobry dla relacji Polski z UE, potrzebna współpraca w stosunku do Rosji

Według autorów dokumentu brexit może przyczynić się do zacieśnienia współpracy rządu PiS z instytucjami europejskimi - zwłaszcza KE - ze względu na interes Polaków mieszkających na Wyspach. Jednocześnie problemy związane z brexitem mogą unaocznić zagrożenia, które mógłby przynieść polexit. Eksperci radzą, by te dwa aspekty brać pod uwagę "przy formułowaniu konkretnych działań prounijnych w Polsce, programów, które powinny być wspierane ze strony Komisji Europejskiej".

Podkreślono też możliwość ściślejszej współpracy Polski z KE w odniesieniu do Rosji, zwłaszcza w aspekcie wspólnego przeciwstawienia się rosyjskiej propagandzie oraz wsparcia dla Ukrainy.

Zaznaczono też, że koncepcja Trójmorza "może stać się przedmiotem współpracy z Komisją Europejską".

Czym jest Team Europe?

Team Europe to sieć zespołów eksperckich, które działają obecnie w 11 państwach członkowskich Unii Europejskiej. Sieć powołana została przez Komisję Europejską. Polski zespół liczy 54 osoby, wśród których znajdują się nauczyciele akademiccy, przedstawiciele think tanków i organizacji pozarządowych, przedstawiciele sektora publicznego i prywatnego.

Źródło: Onet.pl



ARCHIWUM
EUROPE DIRECT
LUBLIN

PROSZĘ WYBRAĆ ROK